Paragrafen

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Financieel overzicht

Zomer 2020 zijn de risico's geïnventariseerd. In de volgende tabel staat de top 10 van risico's met de grootste financiële impact, gerangschikt op percentage van invloed.

Nr

Risico

Kans

Financieel gevolg maximaal

Invloed

(Bedragen *€ 1)

2

Sociaal Domein WMO: Beperkte sturingsmogelijkheden op budgetten. Zorg- en ondersteuningsbehoefte en daaraan gerelateerde kosten kunnen hoger uitpakken door vergrijzing en beleid gericht op langer zelfstandig wonen. Het aantal aanvragen en de complexe hulpvragen nemen toe. De beweging van het duurdere maatwerk naar algemene voorzieningen moet worden doorontwikkeld. Invoering van het abonnementstarief. De bezuinigingen worden niet volledig gerealiseerd onder andere door Corona.

80%

€ 800.000

15.55%

4

Er wordt onvoldoende invulling gegeven aan de wettelijke regels met betrekking tot de beveiliging van persoonsgegevens en informatiebeveiliging.

60%

€ 2.000.000

11.13%

6

Sociaal Domein Participatie: Beperkte sturingsmogelijkheden op de kosten van uitkeringen en bijzondere bijstand. Doordat het gaat om open einderegelingen staat op voorhand niet vast in welke mate er een beroep op zal worden gedaan. Het eigen risico Vangnetuitkering is gestegen van 5% naar 7,5%. Verlaging inkomsten sociale werkvoorziening als gevolg van Corona.

50%

€ 500.000

3.03%

8

De Stichting Sportaccommodaties Zutphen (zwembad) kan tegenvallers in de exploitatie niet opvangen

95%

€ 130.000

2.18%

10

Kosten voor uitkeringen van ex-medewerkers omdat de gemeente verplicht eigenrisicodrager is voor de Werkloosheidswet (WW).

50%

€ 250.000

1.73%

Totalen

Totaal maximaal financieel gevolg top 10 risico's: € 8.880.000
Totaal maximaal financieel gevolg overige risico's: € 7.815.000

Totaal maximaal financieel gevolg alle risico's: € 16.995.000

De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de vorige risico-inventarisatie (voor de jaarrekening 2019) zijn:

  • Het risico met betrekking tot Jeugdzorg is gedaald van 95% kans op maximaal € 1.500.00 naar 70% kans op maximaal € 800.000 omdat er realistisch is begroot.
  • Het risico met betrekking tot WMO is gedaald van 80% kans op maximaal € 1.700.00 naar 80% kans op maximaal € 800.000 omdat er realistisch is begroot.
  • Het volgende risico is verwijderd:

‘Er wordt bezwaar gemaakt tegen het opleggen van belasting (precariorecht) voor voorwerpen onder gemeentegrond zoals pijpleidingen, elektriciteitskabels, buizen en funderingen. Dit kan mogelijk rechtszaken tot gevolg hebben. 10% kans op een maximaal financieel gevolg van € 1.500.000.’
Dit risico stond bij de vorige risico-inventarisatie op nummer 10. Het risico is verwijderd omdat er geen procedures meer lopen. Daarnaast is 2021 het laatste jaar waarin precario mag worden geheven.

  • Het risico onder nummer 9 (garanties) was al eerder geïnventariseerd maar het staat nu voor het eerst in de top 10 doordat de kans van optreden hoger wordt ingeschat als gevolg van Corona. De kans is verhoogd van 5% naar 10%.

Benodigde weerstandscapaciteit

Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie doen we omdat het reserveren van het maximale bedrag van € 16.995.000 ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Het is voor 90% zeker dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van € 5.365.905.  Dit is dan ook onze benodigde weerstandscapaciteit.
De benodigde weerstandscapaciteit is met € 1.260.250 gedaald. Bij de vorige risico-inventarisatie bedroeg de benodigde weerstandscapaciteit € 6.626.155.

Beschikbare weerstandscapaciteit

De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen die we hebben om de risico's in financiële zin af te dekken. De berekening van de beschikbare weerstandscapaciteit is gebaseerd op de stand per 1 januari 2021.

Beschikbare weerstandscapaciteit

(bedragen * €1)

Raming voor onvoorzien

€ 141.000

Totaal beschikbare weerstandscapaciteit

€ 5.573.000

*Het niet geblokkeerde deel van de reserve exploitatieresultaten grondbedrijf is reeds in mindering gebracht op de risico’s van de grondexploitaties.

Relatie benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit

Om te bepalen of het weerstandsvermogen voldoende is, moet de relatie worden gelegd tussen:
1.   de financieel gekwantificeerde risico's en

2.   de daarbij de gewenste en de beschikbare weerstandscapaciteit
Onderstaande figuur laat de relatie zien:

Risico's

Weerstandscapaciteit

Bedrijfsproces, Financieel

Algemene reserve (niet geblokkeerd deel)

Letsel / Veiligheid

Raming van onvoorzien

Materieel, Milieu

Reserve exploitatieresultaten grondbedrijf

Personeel / arbo

(niet geblokkeerd deel)

Product

Weerstandsvermogen

Ratio weerstandsvermogen

Als we de benodigde weerstandscapaciteit, die uit de risicosimulatie voortvloeit, afzetten tegen de beschikbare weerstandscapaciteit, ontstaat als uitkomst de volgende ratio:  

Ratio weerstandsvermogen =

Beschikbare weerstandscapaciteit

 =

€ 5.573.000

= 1,03

Benodigde weerstandscapaciteit

€ 5.365.905

Onderstaande normtabel biedt een waardering van de berekende ratio. De normtabel is ontwikkeld door Naris in samenwerking met de Universiteit Twente. De formele ratio van onze gemeente valt per 1 januari 2021 in klasse C.  Dit duidt op voldoende. Volgens het beleid moet het weerstandsratio minimaal 1,5 zijn.

Normtabel

Waarderingscijfer

Ratio

Betekenis

B

1.4-2.0

Ruim voldoende

D

0.8-1.0

Matig

F

<0.6

Ruim onvoldoende

Verloop van de ratio

Onderstaand figuur laat het verloop zien van de ratio weerstandsvermogen en de –capaciteit.

Toelichting bij de X-as (horizontale as): deze as is opgesteld op basis van de chronologische volgorde van het maken van het gemeentelijk risicoprofiel. Dus in het kalenderjaar 2017 maken we in het voorjaar het risicoprofiel voor de jaarrekening 2016 (R2016) en in het najaar het risicoprofiel voor de begroting 2018 (B2018). In het voorjaar van 2018 maken we het risicoprofiel voor de jaarrekening 2017 (R2017) en in het najaar maken we het risicoprofiel voor de begroting 2019 (B2019). In chronologische volgorde wordt het dan R2016, B2018, R2017, B2019 et cetera.

Verplichte financiële kengetallen

Financiële kengetallen zijn getallen die de verhouding uitdrukken tussen bepaalde onderdelen van de begroting/jaarrekening of de balans en kunnen helpen bij de beoordeling van de financiële positie van de gemeente. Gemeenten zijn op grond van artikel 11 Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) verplicht onderstaande financiële kengetallen op te nemen in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Bij ministeriële regeling is vastgesteld hoe de kengetallen worden berekend en hoe deze in de begroting en jaarrekening moeten staan.

Kengetal

Jaarrek.

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Netto schuldquote

86%

109%

101%

108%

89%

87%

Solvabiliteitsratio

17%

12%

14%

13%

15%

16%

Structurele exploitatieruimte

-2%

0%

-1%

0%

0%

0%

Belastingcapaciteit

89%

94%

ntb

ntb

ntb

ntb

Signaleringswaarden verplichte financiële kengetallen

Er is geen wettelijke normering voor de kengetallen. Het Ministerie van BZK heeft samen met enkele provincies, waaronder de provincie Gelderland, signaleringswaarden opgesteld waaraan de kengetallen kunnen worden getoetst. De signaleringswaarden zijn in 3 categorieën verdeeld, waarbij categorie A als minst en categorie C als meest risicovol wordt bestempeld.

Omschrijving

Signaleringswaarden

Categorie A

Categorie B

Categorie C

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

<90%

90-130%

>130%

Grondexploitatie

<20%

20-35%

>35%

Structurele exploitatieruimte

begr. of mjr.>0%

begr. of mjr.>0%

begr. of mjr.<0%

De kengetallen Solvabiliteitsratio en Structurele exploitatieruimte vallen in categorie C en zijn daarmee het meest risicovol. De solvabiliteitsratio drukt het eigen vermogen uit als percentage van het totale vermogen. De structurele exploitatieruimte geeft aan of de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten te dekken.
Op verzoek van de auditcommissie worden de relevante financiële kengetallen ook grafisch weergegeven.






* Voor de jaren 2021 t/m 2024 moet de belastingcapaciteit nog worden ingevuld.

Toelichting financiële kengetallen

Netto schuldquote

Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote laat de hoogte van de schuldenlast van de gemeente zien ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Een hoge netto schuldquote hoeft geen probleem te zijn. Een hoge schuld kan ontstaan doordat er leningen zijn afgesloten en die gelden kunnen vervolgens weer doorgeleend zijn aan derden die op hun beurt weer aflossen. Dan hoeft een hoge schuld geen probleem te zijn. Bij hoge schulden kan er een risico zijn op renteschommelingen.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen

De netto schuldquote wordt gecorrigeerd voor alle doorgeleende gelden zodat we weten hoeveel geld er is doorgeleend.

Solvabiliteitsratio

Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Als er een hoge schuld is en veel eigen vermogen, hoeft een hoge schuld geen probleem te zijn voor de financiële positie. Daar is bijvoorbeeld sprake van als een lening is aangegaan omdat het eigen vermogen niet liquide is. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de gemeente. De mate van weerbaarheid geeft in combinatie met de andere kengetallen een indicatie over de financiële positie van de gemeente.

Grondexploitatie

Als gemeenten leningen hebben afgesloten om grond te kopen voor een project hebben zij een schuld. Bij de beoordeling van deze schuld is het van belang om te weten of deze schuld kan worden afgelost wanneer het project wordt uitgevoerd. Van de opbrengst van de woningbouwprojecten kan immers de schuld worden afgelost. Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. Wanneer de grond tegen de prijs van landbouwgrond is aangekocht, loopt een gemeente relatief gering risico. Het is dus belangrijk om te kunnen beoordelen of er een reële verwachting is of grondexploitatie kan bijdragen aan de verlaging van de schuld. Staat de grond tegen een te hoge waarde op de balans en moet die worden afgewaardeerd dan leidt dit tot een lager eigen vermogen en dus een lager solvabiliteitsratio.

Structurele exploitatieruimte

Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de onroerende zaakbelasting. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten en deze worden vergeleken met de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder rente en aflossing van een lening) te dekken.

Belastingcapaciteit

De onroerende zaakbelasting (OZB) is voor gemeenten de belangrijkste eigen belasting inkomst. De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen of dat er ruimte is voor nieuw beleid. Om deze ruimte weer te kunnen geven is een ijkpunt nodig. De belastingcapaciteit wordt gerelateerd aan landelijk gemiddelde tarieven. In de Meicirculaire van het Gemeentefonds staat een overzicht met de (ontwikkeling van de) gemiddelde lastendruk van de woonlasten van een meerpersoonshuishouden. Voor de gemeenten wordt de belastingcapaciteit gerelateerd aan de hoogte van de gemiddelde woonlasten (OZB, rioolheffing en reinigingsheffing). Naast de OZB wordt ook gekeken naar de riool- en afvalstoffenheffing omdat de heffing niet kostendekkend hoeft te zijn, maar ook lager mag worden vastgesteld. Er is dan sprake van belastingcapaciteit die niet gebruikt wordt.

Niet verplichte financiële kengetallen

Naast de verplichte financiële kengetallen wordt op advies van de Auditcommissie een aantal niet verplichte financiële kengetallen opgenomen. Deze kengetallen worden gebruikt voor het op hoofdlijnen inzichtelijk maken van de financiële positie van de gemeente Zutphen.

Exploitatieresultaten

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Totale lasten

170.147

186.206

179.850

175.832

183.284

169.413

164.959

176.492

164.294

Resultaat vóór bestemming

3.563

16.889

9.633

2.134

7.211

49

189

-954

-2.408

Onttrekking aan reserves

-22.720

-39.101

-19.366

-15.623

-15.952

-2.512

-2.732

-2.687

-2.191

Resultaat na bestemming reserves

-1.044

-859

1.942

-3.281

-

-

-

-

-

Reserves/eigen vermogen

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Algemene reserve

14.551

13.073

6.081

5.380

5.432

5.488

5.624

6.857

9.050

Jaarresultaat

1.044

859

-1.942

3.281

-

-

-

-

-

Financiering

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Reserves/eigen vermogen

66.890

50.188

43.351

35.996

32.289

32.240

32.050

33.004

35.413

Voorzieningen

7.595

7.946

8.663

10.204

10.576

11.346

12.175

13.036

13.921

Beschikbare middelen

188.666

174.077

181.840

182.237

166.043

165.138

167.533

161.054

166.002

Voorraden

35.984

30.615

27.371

27.924

19.989

14.238

17.013

3.727

3.040

Nog te financieren/ kortlopende financiering

-29.489

-37.463

-26.323

-22.831

-56.296

-53.628

-58.929

-44.978

-31.236

Risico's bouwgronden

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Jaarrek.

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Voorraden onderhanden werk

35.979

30.613

27.371

27.924

19.989

14.238

17.013

3.727

3.040

Voorzieningen voor verliezen

11.692

10.948

11.338

5.494

5.494

5.494

5.494

5.494

3.040

Reserve GZ exploitatieresultaten

1.109

1.564

5.541

3.267

2.617

2.617

2.617

2.617

2.617

Bedragen x € 1.000

Een negatief bedrag is een nadelig resultaat

Deze pagina is gebouwd op 10/18/2021 14:06:40 met de export van 10/18/2021 14:01:09