Inleiding

We werken met deze programmabegroting 2021-2024 verder aan een financieel gezonde gemeente. Dit is een opgave die steeds moeilijker wordt. Om een structureel sluitende begroting te maken, staan we voor lastige dilemma’s. De basis van onze financiële situatie is kwetsbaar en daar bovenop zorgt de coronacrisis voor extra financiële druk. We moeten bezuinigen en tegelijkertijd willen we de gemeente niet op slot zetten. We blijven samen met partners investeren in de sociaal-economische kracht van Zutphen. Zonder extra structurele financiële steun uit Den Haag is het echter steeds lastiger om wettelijke taken uit te voeren en volwaardig partner te zijn van hen die samen met ons willen investeren in onze gemeente. 

Coronaeffect

Sinds medio maart 2020 heeft het coronavirus en de aanpak om het virus te bestrijden grote impact op ons sociale leven en op onze economie. De maatregelen ter bestrijding van het virus hebben verschillende delen van de economie stop gezet. Dit leidt ook in Zutphen tot een verlies van inkomen en werkgelegenheid. Ook voorzieningen in de gemeente zoals De Hanzehof, het zwembad en de Stedelijke musea ondervinden de nadelen van de coronamaatregelen. Stapje voor stapje 
zijn de maatregelen na april versoepeld en is er meer mogelijk op anderhalve meter afstand. We blijven alert op de ontwikkelingen en denken na over eventueel aanvullende lokale maatregelen. De effecten van de pandemie op de meerjarenbegroting zijn lastig in te schatten. We zullen hier via de bestuursrapportages steeds op terug komen. De extra uitgaven die we moeten maken als gevolg van de pandemie houden we sinds maart 2020 nauwgezet bij. Deze zijn niet verwerkt in deze begroting. We gaan er vooralsnog vanuit dat het rijk de extra kosten van de pandemie volledig zal vergoeden in 2020 en 2021.

Economie voorop
De inhoudelijke koers blijft gericht op het versterken van de (sociaal-)economische kracht van onze gemeente en het stimuleren van de economie. De pandemie stelt ons voor grote uitdagingen, maar biedt ook kansen. We willen deze kansen benutten en de sociaal economische schade voor Zutphen beperken door de inzet van de middelen van Krachtig Zutphen,  de samenwerking met ondernemers, woningcorporaties, de provincie Gelderland en het Waterschap, de uitvoering van de Regiodeal  Cleantech Regio en de samenwerking met FactorWerk.  

We werken met onze samenwerkingspartners aan een Krachtig Zutphen. Samen investeren in de Binnenstad (mobiliteit, leegstand en de poorten van de stad), in Werk (De Mars, scholingstrajecten, Techniekfabriek), in het Waterkwartier (economische zelfstandigheid en balans in de wijk) en in Duurzaamheid (energietransitie, klimaatadaptatie, circulaire economie en verduurzaming woningvoorraad). Zo dragen onze partners bij aan het investeringsniveau in Zutphen.

Uitvoering visie sociaal domein

In 2020 heeft u de herijkte strategische visie sociaal domein Zutphen ‘een sterke inclusieve samenleving’ vastgesteld.  Deze visie is de kapstok voor het realiseren van de opgaven in het sociaal domein, maar ook voor andere beleidsterreinen zoals bijvoorbeeld sport en wonen. We zetten in op de transformatie van ‘zorgen voor’ inwoners naar ‘zorgen dat’ inwoners in staat zijn om voor zichzelf en elkaar te zorgen. Het uitvoeren van de visie sociaal domein vraagt om duidelijkheid in rollen, taken en verantwoordelijkheden en om een omslag in denken en handelen. Daarbij staan we voor de opgave om de doelen voor jeugd, Wmo en participatie te realiseren binnen het gegeven financiële kader en te zorgen dat we het beschikbare budget op de best mogelijke manier inzetten. Om onze opgave versneld te realiseren werken we onder het thema Krachtig Zutphen aan een structurele vergroting van de sociale, economische en maatschappelijke zelfstandigheid en zelfredzaamheid van inwoners. De focus ligt daarbij op versterking van het Waterkwartier en op economie en arbeidsmarkt. 

Omgevingsvisie stedelijk gebied

Voor het stedelijk gebied stelt uw raad in 2021 de Omgevingsvisie vast. De Omgevingsvisie verwoordt de koers en de ambities die we voor het stedelijk gebied van Zutphen hebben, is leidraad voor onze uitvoeringsplannen en biedt een toetsingskader voor plannen van derden. 

Bezuinigen via de vier sporen
In deze begroting hebben wij de opbrengst van de bezuinigingen verwerkt. Met uw raad hebben we afgesproken via vier sporen te bezuinigen. De opbrengsten van spoor 2 (niet-wettelijke taken fysiek domein) en spoor 3 (benchmark bedrijfsvoering) zijn in deze begroting verwerkt. We hebben er voor gekozen om verschillende categorieën bezuinigingen voor te stellen: werkwijzen aanpakken, voorzieningen versoberen, inkomsten verhogen en belastingen verhogen. We hebben geprobeerd zo min mogelijk te bezuinigen op onderwerpen die belangrijk zijn voor de economie. 

Door het verwerken van de bezuinigingen vanuit spoor 2 kunnen wij u een structureel sluitende meerjarenbegroting aanbieden.

Ontwikkeling algemene reserve

De algemene reserve heeft op dit moment een saldo van €5.432.000. De omvang van de algemene reserve moet aan een tweetal criteria voldoen. 

1. De weerstandsratio moet minimaal 1,5 zijn. 

Dit betekent dat de omvang van de algemene reserve minimaal 1,5 maal zo hoog moet zijn als de benodigde weerstandscapaciteit. De benodigde weerstandscapaciteit geeft aan welk bedrag nodig is om alle risico’s te kunnen dekken. 
Tegenover onze algemene reserve van €5.432.000 staat een benodigde weerstandscapaciteit van €5.365.000 waardoor ons weerstandsvermogen op 1,01 komt. Deze 1,01 is lager dan de gestelde 1,5 zodat geconcludeerd moet worden dat de omvang van de algemene reserve niet voldoet aan dit criterium.

2. De algemene reserve moet minimaal 5% van de geraamde uitgaven bedragen.

De totale geraamde uitgaven voor 2021 bedragen €169.000.000., dat betekent in dit geval dat de algemene reserve minimaal €8.450.000 moet bedragen. Gezien de werkelijke omvang van de algemene reserve van €5.432.000 wordt ook aan dit criterium niet voldaan. Dit betekent dat in 2021 we incidentele voordelen op de begroting direct ten gunste brengen van de algemene reserve, dit conform de kaderstelling door uw raad zoals besloten in mei 2019.
 Leeswijzer Programmabegroting

Op verzoek van uw raad zijn we gestart met het informatiever maken van de programmabegroting. Dit proces zal de komende maanden worden doorgezet. We willen bij de programmabegroting van 2022 een heldere en informatieve structuur hebben.
Ingevoerde wijzigingen:

• het is nu zichtbaar wat de voorgenomen inzet is om bepaalde doelen te bereiken. De volgende stap is de doelen en de inzet resultaatgericht te beschrijven.
• bij alle programma's is een lijst gevoegd van bijbehorende visies en plannen. De volgende stap is een doorkliksysteem naar het document zelf.
• bij programma Vitale samenleving zijn eigen indicatoren toegevoegd. De volgende stap is de doorontwikkeling hiervan en de opbouw van indicatoren bij de andere programma's.